Schrif­te­lijke vragen: Poli­tie­op­treden bij klimaat­protest op de TU/e

Indiendatum: 12 apr. 2022
Antwoorddatum: 10 mei 2022

Het beschermen van het demonstratierecht is een burgemeestersbevoegdheid. Het is echter wel gebruikelijk dat raadsvragen rondom manifestaties namens het college worden beantwoord. Het college verzoekt de gemeenteraad om terughoudend te zijn met frames zoals ‘disproportioneel politiegeweld’ zonder dat daar enig bewijs voor is. Juist in de huidige tijdsgeest geven dit soort opmerkingen voeding aan verdere polarisatie en wantrouwen in de overheid.

1. Klopt het dat het college vooraf door de politie op de hoogte is gebracht van de demonstratie op 15 maart op de TU/e? Zo nee, door wie wel?
   Ja. De politie heeft op 15 maart rond het middaguur de gemeente geïnformeerd en hierop hebben wij contact opgenomen met de TU/e.
   
2. Klopt het dat politie hier op eigen initiatief heeft gehandeld?
   Nee. Gemeente en politie stemmen rondom manifestaties altijd met elkaar af en in dit geval ook met de TU/e. Hierdoor was vooraf alle partijen duidelijk hoe gehandeld moet worden binnen de kaders van de wet.
   Voor u ter duiding:
   - Op verzoek van de veiligheidscoördinator van dit evenement zijn de actievoerders gevraagd om buiten het pand op de campus hun actie voort te zetten.
   - Nadat hier geen gehoor aan werd gegeven is de beveiliging van de TU/e ingeschakeld en zij hebben de demonstranten gevraagd om buiten het pand op de campus hun actie voort te zetten,
   - Nadat hier geen gehoor aan werd gegeven werd de politie erbij gehaald. De politie was al op de campus aanwezig en heeft de demonstranten nogmaals gevraagd om het pand te verlaten en buiten verder te demonstreren.
   - Drie demonstranten gaven hier geen gehoor aan en zijn vervolgens gevorderd om het pand te verlaten en omdat ze ook hier geen gehoor aan gaven, heeft de politie de drie demonstranten naar buiten geëscorteerd.
   - Twee demonstranten hebben zich hierbij verzet en zijn vervolgens aangehouden.
   - Buiten is nog één demonstrant aangehouden i.v.m. belediging van een politieambtenaar in functie. Hierbij is door de politie proportioneel opgetreden en is de demonstrant middels het gebruik van een controletechniek onder controle gebracht en geboeid.
   
3. Hoe beoordeelt u de proportionaliteit van het politiegeweld tegen actievoerders van University Rebellion van 15 maart jongstleden?
   De politie heeft gefaseerd en de-escalerend opgetreden. De samenleving verwacht dat politiemedewerkers optreden, waar en wanneer dat nodig is. Daarbij moeten zij soms iemand onder controle brengen. Ook als deze zich daar fysiek tegen verzet. Daartoe kunnen en mogen politiemensen gebruikmaken van zogenaamde controle technieken waarvoor zij zijn opgeleid. Dat dient effectief en met gepast, oftewel proportioneel optreden te gebeuren. De maatschappij moet erop kunnen vertrouwen dat de politie professioneel omgaat met haar geweldsbevoegdheid. Daarom moeten politiemensen altijd verantwoording afleggen over het gebruikte geweld bij de Hulpofficier van Justitie. Dat is in deze situatie ook gebeurd en de conclusie is dat door de politie proportioneel en subsidiair heeft opgetreden.
   
4. Bent u bereid om te bezien hoe het recht op demonstratie van klimaatactivisten beter beschermd kan worden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
   Het recht om te demonstreren wordt beschermd in de grondwet. In de Wet Openbare Manifestaties (WOM) staat beschreven waarbinnen de burgemeester voorwaarden kan stellen aan een manifestatie. Voorwaarden (of eventuele beperkingen) kunnen uitsluitend worden opgelegd bij vrees voor wanordelijkheden, ter bescherming van verkeer en gezondheid. In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) staan ook regels opgenomen over demonstreren in Eindhoven.
   
5. Hoe ziet het college het demonstratierecht op het grijze gebied tussen privaat en publiek terrein, geldend voor de TU/e-campus?
   Er is sprake van een manifestatie wanneer ten minste twee personen een gemeenschappelijke boodschap uitdragen op een openbare plaats.
   Het buitenterrein van de TU/e-campus wordt gezien als een openbare plaats en daarop is de WOM van toepassing. In dit specifieke geval vond de demonstratie in een pand van de TU/e plaats. Dan is in eerste aanzet de eigenaar van het pand zelf aan zet. De burgemeester is op grond artikel 8 van de WOM bevoegd om aan degenen die een voor publiek toegankelijke betoging op een andere dan openbare plaats houden of daaraan deelnemen in te grijpen. Wanneer een dergelijk situatie zich voor lijkt te doen, wordt beoordeeld of het gaat om een voor het publiek toegankelijke betoging op een andere dan openbare plaats. Dit wordt telkens met de eigenaar, in dit geval de TU/e, afgestemd. Afhankelijk van de uitslag is de burgemeester of de eigenaar aan zet. Deze lijn is eerder al afgestemd met de TU/e, omdat ook zij - net als het college - het recht om te demonstreren hoog in het vaandel hebben staan. Het is uiteraard wel aan de demonstranten zelf om ook hun verantwoordelijkheid te nemen. Deelnamen aan een demonstratie ontslaat je niet van het naleven van wetten en regels.
   
6. Hoe gaat het college ervoor zorgen dat het demonstratierecht uitgeoefend kan worden op de TU/e?
   Zie antwoord op vraag 5.